Waterbeheer in de sierteelt: uitdagingen en kansen

Waterbeheer speelt een cruciale rol in de sierteelt en is een essentiële factor bij het realiseren van duurzaamheidsdoelen en kostenbeheersing. In zowel Europa als Noord-Amerika worden telers geconfronteerd met uitdagingen als gevolg van klimaatverandering, beperkte watervoorraden, strengere regelgeving en ruimtelijke concurrentie. Hoe kunnen telers in deze regio's deze uitdagingen aangaan en tegelijkertijd kansen benutten?

Telers in de sierteelt maken gebruik van verschillende waterbronnen: regenwater, leidingwater, grondwater en oppervlaktewater. Hoewel elke bron voordelen biedt, brengt elk ook specifieke uitdagingen met zich mee.

De zoektocht naar balans

Regenwater is bijvoorbeeld kosteloos beschikbaar en heeft een lage EC-waarde, maar de beschikbaarheid is seizoensgebonden. Droogte en onvoldoende neerslag kenmerken steeds vaker de zomermaanden, terwijl de winters, mede door klimaatverandering, juist kampen met een overschot aan water. Voldoende opslagcapaciteit is essentieel om regenwater effectief op te vangen en te benutten.

Leidingwater daarentegen is altijd beschikbaar en van constante kwaliteit, maar het is een kostbare bron. In veel landen is bovendien waterbehandeling noodzakelijk om het geschikt te maken voor irrigatie. Het gebruik van natuurlijke bronnen zoals oppervlakte- en grondwater brengt extra uitdagingen met zich mee. Veel landen scherpen de regelgeving omtrent het gebruik van deze bronnen aan. In Europa en Noord-Amerika is watertekort al een urgent probleem. Daarnaast is de kwaliteit van deze waterbronnen variabel en bestaat er een hoog risico op verontreiniging, wat dure behandelingsprocessen vereist.

Innovatie als sleutel tot duurzaamheid

Deze uitdagingen dwingen de sector tot strategische benaderingen van waterbeheer. Technologische innovaties bieden hoop. Steeds meer telers kiezen voor systemen die het waterverbruik verminderen en verspilling tegengaan. Gesloten teeltsystemen bijvoorbeeld vangen irrigatiewater op en hergebruiken het. Een bijkomend voordeel is dat verdamping wordt geminimaliseerd en overmatige luchtvochtigheid in de kas wordt voorkomen, wat ook leidt tot lagere energiekosten - een dubbele winst voor telers.

Een andere technologische vooruitgang betreft sensoren die het optimale moment voor bewatering bepalen. Hierdoor krijgen planten alleen water wanneer ze het nodig hebben en effectief kunnen opnemen. Dit voorkomt niet alleen onnodig watergebruik, maar bevordert ook de plantgezondheid.

Water footprint als duurzaamheidsindicator

Waar duurzaamheid traditioneel werd gemeten aan de hand van de CO2-voetafdruk, krijgt de water footprint steeds meer aandacht. Deze indicator biedt inzicht in het totale waterverbruik van een bedrijf. Sierteelt realiseert over het algemeen hoge productievolumes met een relatief lage water footprint. Door waterstromen binnen het bedrijf in kaart te brengen, waterkwaliteit te beoordelen en het waterverbruik te analyseren, kunnen telers snel "quick wins" identificeren en hun footprint verkleinen.

Klimaatverandering en waterbeheer

Klimaatverandering maakt waterbeheer nog complexer. Extremen zoals droogte en wateroverschotten vereisen flexibele oplossingen. Veel telers investeren daarom in opslagcapaciteit, zoals bassins en silo's, om perioden van waterschaarste te overbruggen. Steeds vaker worden deze reservoirs afgedekt om verdamping en algengroei te voorkomen. Ook overtollig water in de winter kan beter beheerd worden. Door vooraf opslagcapaciteit te creëren, kan regenwater worden opgevangen en later gecontroleerd worden afgevoerd naar oppervlaktewater, waardoor de druk op het milieu door plotselinge waterinstroom wordt verminderd. Daarnaast kunnen waterdoorlatende teeltvloeren, zoals die van ErfGoed, fungeren als buffers door regenwater op te vangen en geleidelijk af te geven.

Wat brengt de toekomst?

De vraag naar innovatieve oplossingen groeit in zowel Europa als Noord-Amerika. Regelgeving speelt hierin een belangrijke rol; in Nederland bijvoorbeeld is het lozen van afvalwater verboden. Dit stimuleert de ontwikkeling van technologieën om water te zuiveren en te recyclen. Waterbeheer is niet langer slechts een operationele uitdaging; het is een strategische noodzaak geworden.

Voor de sierteeltsector liggen de kansen in innovatie en bewustwording. Door efficiënter met water om te gaan en te investeren in technologieën voor hergebruik en opslag, kan de sector bijdragen aan een duurzamere toekomst. De weg vooruit is duidelijk: investeer in innovatie, leer van internationale oplossingen en zoek een balans tussen kostenbeheersing en duurzaamheid.

Dit artikel is geschreven door Marijn Boer, marketeer bij ErfGoed, en werd gepubliceerd door FloraCulture International (FCI) in februari 2025.