Een eb- en vloedsysteem is het meest optimale irrigatiesysteem voor containerteelten. Dat is de eindconclusie van een onderzoek naar de effectiviteit en de voor- en nadelen van irrigatiesystemen, dat HAS-student Rick Pijnenburg dit voorjaar uitvoerde. Of het voor een kweker ook daadwerkelijk interessant is om te investeren in een eb- en vloedsysteem hangt vooral af van de vraag of de terugverdientijd past binnen zijn bedrijfs- en toekomststrategie.
Rick Pijnenburg uit Oirschot, vierdejaars student aan de HAS, voerde het onderzoek uit in het kader van een stage-opdracht bij Compas Agro in Venlo. Het onderzoeks- en adviesbureau wilde méér inzicht krijgen in de voor- en nadelen en de kosten van de diverse irrigatiesystemen in de boomkwekerijsector, om zo kwekers beter te kunnen adviseren op dit vlak. “Ik heb eerst heel breed gekeken en alle irrigatiesystemen voor containervelden in de openlucht in beeld gebracht”, vertelt Pijnenburg. “Al snel spitste ik me toe op de meest gebruikte systemen in deze teelten: sproeisystemen, eb- en vloedsystemen en druppelsystemen. Van elk van deze systemen bracht ik de voor- en nadelen in kaart plus het kostenplaatje.”
Het onderzoek liet zien dat sproeisystemen veruit het goedkoopst zijn: Pijnenburg berekende de investering op circa 14 tot 15 euro per vierkante meter. “Ook kun je snel en makkelijk starten: je hoeft geen druppelaars te steken, zoals bij een druppelsysteem. Daarbij is een beperktere pompcapaciteit nodig.”
Sproeiers kennen echter ook grote nadelen, benadrukt de student. Doordat het gewas bovenover water krijgt, worden de bladeren nat. Dit resulteert in een hogere schimmeldruk. “Daarnaast zorgt het koude water op de plant voor een soort shockeffect, wat leidt tot groeivertraging. Samenvattend kent dit systeem, afgezien van de prijs, meer nadelen dan voordelen, zo is mijn conclusie.”
Eb- en vloedsystemen vergen een aanzienlijk hogere investering, geeft de student aan. “Met een investering van 27 euro per vierkante meter is dit systeem het duurst van alle onderzochte systemen. Daar staat tegenover dat het systeem geen arbeid vergt; dat is een groot voordeel. En de afwisseling van water en lucht bij de wortels draagt bij aan een betere gewasgroei. Daarbij blijft het gewas droog, waardoor schimmels minder problemen geven. Al deze voordelen compenseren in veel gevallen de hogere investering.”
Druppelsystemen kosten volgens Pijnenburg gemiddeld zo’n 20 euro per vierkante meter. Ook hierbij blijft het gewas droog - waardoor schimmels minder kans krijgen - en is sprake van een goede gewasgroei. Het grote nadeel van dit systeem is echter dat dit flink wat arbeid vergt, geeft de student aan. “Het steken van de druppelaars op een halve hectare met 25.000 potten, kost een kweker - uitgaande van twee stekers per pot - 125 manuren. Ervan uitgaande dat een gemiddelde werknemer een ondernemer 3780 euro per maand kost, komen de kosten voor het steken van de druppelaars uit op bijna 3000 euro voor een halve hectare. En daar komt aan het einde van de teelt nog eens bijna 200 euro bij, voor het aan de kant leggen van de druppelslangen.”
Volgens de berekeningen van Pijnenburg vergt een druppelsysteem hierdoor op jaarbasis 3200 euro aan extra kosten, ten opzichte van een eb- en vloedsysteem.
“Wanneer je kijkt naar de meerinvestering van een eb- en vloedsysteem kan deze - op een oppervlak van een halve hectare - in bijna elf jaar worden terugverdiend.” Bij het onderzoek van Pijnenburg is rekening gehouden met een 10 liter-pot. Bij kleinere potmaten vergt een druppelsysteem veel meer arbeid per hectare en is de terugverdientijd van een eb- en vloedsysteem ten opzichte van een druppelsysteem dus aanzienlijk korter dan elf jaar. Een eb- en vloedvloer biedt ook meer mogelijkheden voor automatisering waardoor de terugverdientijd nog korter is.
Alles tegen elkaar afwegende zijn een eb- en vloedsysteem en een druppelsysteem het beste voor de plantkwaliteit. Andere systemen hebben meer nadelen dan voordelen vanwege uitval en ongelijke plantkwaliteit. Het eb- en vloedsysteem is volgens de student het beste en meest interessante irrigatiesysteem voor containerteelten.
“Maar zoals gezegd: de investering is ook hoger. Of de terugverdientijd ten opzichte van een druppelsysteem behapbaar en acceptabel is, hangt sterk af van de persoonlijke situatie van een kweker en dienst toekomststrategie. Bij een oudere kweker zonder opvolger zal dat wellicht niet het geval zijn, terwijl een dergelijke terugverdientijd voor jongere ondernemers sneller rond te rekenen zal zijn.”
Meer informatie over irrigatiesystemen?